دعای حجاب پیامبر صلی الله علیه و آله

بسم الله الرحمن الرحیم

مقدمه

در این نوشتار به بررسی دعای حجاب پیامبر صلی الله علیه و آله که سیدابن طاووس در مهج الدعوات به آن اشاره فرموده است ، می پردازیم . در ابتدا منظور از حجاب در دعای حجاب پیامبر صلی الله علیه و آله بیان می کنیم و بعد متن و ترجمه و تحلیل تفصیلی اجزای دعا و در انتها فواید و خواص دعای حجاب پیامبر صلی الله علیه و آله مورد بررسی قرار می گیرید ، خاطر نشان می شود مجموعه استاد عرفان سهرابی حجاب پیامبر صلی الله علیه و آله  را با تمام آداب و شرایط جهت استفاده همراهی مخاطبین به نگارش در آورده است . همواره توجه داشته باشید که دعاها وسیله‌ای برای ارتباط با خداوند و طلب یاری از او هستند و اثرگذاری آن‌ها به قدرت لایزال الهی و اخلاص در نیت بستگی دارد ، امید است مخاطبین ارجمند با استعانت از خداوند متعال و توسل به اهل بیت علیهم السلام از این نسخه معنویت وافر کسب نموده و درجات کمال را بپمایند ان شاالله

معنای حجاب در دعای حجاب پیامبر پیامبر صلی الله علیه و آله

در این دعای خاص، کلمه «حجاب» (و مشتقات آن مانند «حُجُب»، «سِتْر»، و «حِجاب») چندین لایه معنایی دارد که همگی بر مفهوم پوشش، مانع شدن، و محافظت دلالت می‌کنند:

۱. حجاب به معنای پوشش جلال و عظمت الهی (مفهوم عرفانی و توحیدی)

اولین اشاره به حجاب در این دعا در این عبارت است:

«اللَّهُمَّ بِمَا وَارَتِ الْحُجُبُ مِنْ جَلَالِكَ وَ جَمَالِكَ…»

در اینجا، «حُجُب» (جمع حِجاب) به پرده‌ها و حجاب‌هایی اشاره دارد که خداوند به واسطه عظمت و هیبت خود، آن‌ها را بر خود کشیده است تا مخلوقات نتوانند تجلی کامل کمال او را درک کنند.

• معنای عرفانی: این حجاب‌ها نشان‌دهنده عظمت بی‌نهایت خداوند هستند. فرد دعا کننده با توسل به این پرده‌های نورانی و عظمت پنهان الهی، از خداوند درخواست می‌کند که همانند آن مانع بزرگ، برای او نیز مانعی از شر و بلایا قرار دهد.

۲. حجاب به معنای سد و مانع محافظتی (مفهوم کاربردی در دعا)

این لایه، مهم‌ترین کاربرد کلمه در این دعا است:

«…اضْرِبْ بَيْنِي وَ بَيْنَ أَعْدَائِي بِسِتْرِكَ الَّذِي لَا تُفَرِّقُهُ الْعَوَاصِفُ مِنَ الرِّيَاحِ…»

در اینجا، «سِتْر» (که همان حجاب است) به معنای یک حائل فیزیکی و معنوی بسیار قوی است که خداوند بین فرد و دشمنانش ایجاد می‌کند:

• مانع ناگسستنی: این حجاب به قدری محکم است که هیچ نیرویی در عالم (مانند بادهای سهمگین، شمشیرها و نیزه‌ها) نمی‌تواند آن را بشکافد یا از بین ببرد. این نوع حجاب، محافظت کامل در برابر هر نوع حمله‌ای – چه حمله فیزیکی و چه حمله معنوی (مانند حسادت و کینه) – را طلب می‌کند.
• جداسازی از شر: هدف اصلی این حجاب، «جداسازی» فرد دعا کننده از هرگونه سوءنیت و شرارت دشمنان است؛ گویی خداوند او را در پوششی نامرئی قرار می‌دهد که هیچ کس به او دسترسی پیدا نمی‌کند.

۳. حجاب در مفهوم عمومی قرآنی

اگرچه این دعا مستقیماً به حجاب شرعی (پوشش زنانه) اشاره ندارد، اما ریشه مفهوم حفاظت و پوشش در قرآن مشترک است.

• در آیات دیگر، حجاب به معنای پوشش زنانه است که هدفش حفظ کرامت و حراست از زن است.
• در این دعا، حجاب تعمیم یافته و به معنای حفاظت کلی خداوند برای همه جانبه‌های وجودی فرد (نفس، آبرو، جان و مال) در برابر تمام عوامل مخرب بیرونی به کار رفته است.

نتیجه‌گیری:

در «دعای حجاب پیامبر»، حجاب عمدتاً به معنای ستری الهی، نفوذناپذیر و قاطع است که خداوند بر اساس جلال و عظمت خود، آن را بین فرد دعا کننده و تمام شرور، دشمنان، و نیروهای مخرب جهان قرار می‌دهد تا فرد از گزند آن‌ها در امان بماند.

متن دعای حجاب پیامبر صلی الله علیه و آله

وَ جَعَلْنٰا عَلىٰ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذٰانِهِمْ وَقْراً وَ إِذٰا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلىٰ أَدْبٰارِهِمْ نُفُوراً اللَّهُمَّ بِمَا وَارَتِ الْحُجُبُ مِنْ جَلَالِكَ وَ جَمَالِكَ وَ بِمَا أَطَافَ بِهِ الْعَرْشُ مِنْ بَهَاءِ كَمَالِكَ وَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ وَ بِمَا تُحِيطُ بِهِ قُدْرَتُكَ مِنْ مَلَكُوتِ سُلْطَانِكَ يَا مَنْ لَا رَادَّ لِأَمْرِهِ وَ لٰا مُعَقِّبَ لِحُكْمِهِ- اضْرِبْ بَيْنِي وَ بَيْنَ أَعْدَائِي بِسِتْرِكَ الَّذِي لَا تُفَرِّقُهُ الْعَوَاصِفُ مِنَ الرِّيَاحِ وَ لَا تَقْطَعُهُ الْبَوَاتِرُ مِنَ الصُّفَّاحِ وَ لَا تَنْفُذُهُ عَوَامِلُ الرِّمَاحِ حُلْ يَا شَدِيدَ الْبَطْشِ بَيْنِي وَ بَيْنَ مَنْ يَرْمِينِي بِخَوَافِقِهِ- وَ مَنْ تَسْرِي إِلَى طَوَارِقِهِ وَ فَرِّجْ عَنِّي كُلَّ هَمٍّ وَ غَمٍّ يَا فَارِجَ هَمِّ يَعْقُوبَ فَرِّجْ عَنِّي هَمِّي يَا كَاشِفَ ضُرِّ أَيُّوبَ اكْشِفْ ضُرِّي وَ اغْلِبْ لِي مَنْ غَلَبَنِي يَا غَالِباً غَيْرَ مَغْلُوبٍ- وَ رَدَّ اللّٰهُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِغَيْظِهِمْ لَمْ يَنٰالُوا خَيْراً وَ كَفَى اللّٰهُ الْمُؤْمِنِينَ الْقِتٰالَ وَ كٰانَ اللّٰهُ قَوِيًّا عَزِيزاً- فَأَيِّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلىٰ عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظٰاهِرِينَ‌  الْمُلْكَ مَنْ تَشٰاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشٰاءُ وَ تُعِزُّ مَنْ تَشٰاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشٰاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلىٰ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ. تُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهٰارِ وَ تُولِجُ النَّهٰارَ فِي اللَّيْلِ وَ تُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ تُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ تَرْزُقُ مَنْ تَشٰاءُ بِغَيْرِ حِسٰابٍ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ خَضَعَتِ الْبَرِيَّةُ لِعَظَمَةِ جَلَالِهِ أَجْمَعُونَ وَ ذَلَّ لِعَظَمَةِ عِزِّهِ كُلُّ مُتَعَاظِمٍ مِنْهُمْ وَ لَا يَجِدُ أَحَدٌ مِنْهُمْ إِلَيَّ مَخْلَصاً بَلْ يَجْعَلُهُمُ اللَّهُ شَارِدِينَ مُتَمَزِّقِينَ فِي عِزِّ طُغْيَانِهِمْ هَالِكِينَ بِ‌ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النّٰاسِ مَلِكِ النّٰاسِ إِلٰهِ النّٰاسِ. مِنْ شَرِّ الْوَسْوٰاسِ الْخَنّٰاسِ.- الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النّٰاسِ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النّٰاسِ انْغَلَقَ عَنِّي بَابُ الْمُتَأَخِّرِينَ مِنْكُمْ وَ بُهِتُّمْ ضَالِّينَ مَطْرُودِينَ بِالصَّافَّاتِ بِالذَّارِيَاتِ بِالْمُرْسَلَاتِ بِالنَّازِعَاتِ أَزْجُرُكُمْ عَنِ الْحَرَكَاتِ كُونُوا رَمَاداً لَا تَبْسُطُوا إِلَيَّ يَداً الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلىٰ أَفْوٰاهِهِمْ وَ تُكَلِّمُنٰا أَيْدِيهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِمٰا كٰانُوا يَكْسِبُونَ- هٰذٰا يَوْمُ لٰا يَنْطِقُونَ وَ لٰا يُؤْذَنُ لَهُمْ فَيَعْتَذِرُونَ جَمَدَتِ الْأَعْيُنُ وَ خَرِسَتِ الْأَلْسُنُ وَ خَضَعَتِ الرِّقَابُ لِلْمَلِكِ الْخَلَّاقِ اللَّهُمَّ بِالْعَيْنِ وَ الْمِيمِ وَ الْفَاءِ وَ الْحَاءَيْنِ بِنُورِ الْأَشْبَاحِ وَ بِتَلَأْلُؤِ ضِيَاءِ الْإِصْبَاحِ وَ بِتَقْدِيرِكَ لِي يَا قَدِيرُ فِي الْغُدُوِّ وَ الرَّوَاحِ اكْفِنِي شَرَّ مَنْ دَبَّ وَ مَشَى وَ تَجَبَّرَ وَ عَتَا اللَّهُ اللَّهُ الْغَالِبُ لَا مَلْجَأَ مِنْهُ لِهَارِبٍ- نَصْرٌ مِنَ اللّٰهِ وَ فَتْحٌ قَرِيبٌ- إِذٰا جٰاءَ نَصْرُ اللّٰهِ وَ الْفَتْحُ إِنْ يَنْصُرْكُمُ اللّٰهُ فَلٰا غٰالِبَ لَكُمْ- كَتَبَ اللّٰهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلِي إِنَّ اللّٰهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ أَمِنَ مَنِ اسْتَجَارَ بِاللَّهِ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ‌

(مهج الدعوات و منهج العبادات نویسنده :سید بن طاووس،   جلد : 1  صفحه 297)

۱. ترجمه و تفسیر اجمالی آیات قرآن کریم در دعا

متنی که شما ذکر کردید، شامل آیات متعددی از سوره‌های مختلف قرآن است که در این دعا به صورت پیوسته آورده شده‌اند.

الف) آیه ابتدایی (اشاره به عدم فهم کافران):

«وَ جَعَلْنٰا عَلىٰ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذٰانِهِمْ وَقْراً وَ إِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلىٰ أَدْبَارِهِمْ نُفُوراً» (سوره اسراء، آیه ۴۶)

• ترجمه: و بر دل‌هایشان پوشش‌هایی قرار دادیم تا آن (قرآن) را نفهمند و در گوش‌هایشان سنگینی، و هنگامی که پروردگارت را در قرآن به تنهایی یاد می‌کنی، به پشت می‌گردند و با نفرت روی می‌گردانند.
• تفسیر اجمالی: این آیه بیانگر حال کسانی است که به دلیل عناد و کفر، خداوند بر دل و گوش آن‌ها پرده‌ای افکنده تا از درک حقایق قرآن محروم بمانند و حتی از شنیدن نام خدا به تنهایی بیزار باشند. در اینجا این آیه برای جداسازی و دور کردن شر از فرد دعا کننده به کار می‌رود، گویی فرد با خواندن آن از تأثیر کینه و نفرت دیگران در امان می‌ماند.

ب) آیات مرتبط با نصرت الهی و قدرت مطلق خدا:

در طول دعا، آیاتی مانند:

• «وَ رَدَّ اللّٰهُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِغَيْظِهِمْ لَمْ يَنٰالُوا خَيْراً وَ كَفَى اللّٰهُ الْمُؤْمِنِينَ الْقِتَالَ وَ كٰانَ اللّٰهُ قَوِيًّا عَزِيزاً» (سوره احزاب، آیه ۲۵)
• تفسیر اجمالی: خداوند کافران را با همان خشمشان ناکام بازگرداند و نیازی به جنگیدن مومنان نبود. این آیه به عنوان طلب یاری از خدا برای ناکام گذاشتن دشمنان بدون درگیری مستقیم به کار می‌رود.
• «إِنْ يَنْصُرْكُمُ اللّٰهُ فَلٰا غٰالِبَ لَكُمْ» (سوره آل عمران، آیه ۱۶۰)
• تفسیر اجمالی: اگر خداوند شما را یاری کند، هیچ‌کس بر شما غالب نخواهد شد. این بخش بر تکیه کامل بر قدرت الهی در برابر هر غالب و مسلطی تأکید دارد.

ج) آیات پایانی (سوره ناس):

• «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النّٰاسِ مَلِكِ النّٰاسِ إِلٰهِ النّٰاسِ. مِنْ شَرِّ الْوَسْوٰاسِ الْخَنّٰاسِ. الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النّٰاسِ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النّٰاسِ» (سوره ناس، آیات ۱ تا ۶)
• تفسیر اجمالی: این سوره شریفه پناه بردن کامل به خداوند (رب، ملک، و اله) از شر وسوسه‌گر پنهان‌شونده (چه از جن و چه از انسان) را آموزش می‌دهد و اساساً بنیان حفاظت معنوی در برابر شرور پنهان است.

۲. بخش‌های دعایی (مناجات با خداوند)

بخش عمده و مهم این دعا، مناجات با خداوند متعال است که با عباراتی سنگین و پرمعنا همراه است:

«اللَّهُمَّ بِمَا وَارَتِ الْحُجُبُ مِنْ جَلَالِكَ… اضْرِبْ بَيْنِي وَ بَيْنَ أَعْدَائِي بِسِتْرِكَ الَّذِي لَا تُفَرِّقُهُ الْعَوَاصِفُ مِنَ الرِّيَاحِ…»

• ترجمه و مفهوم: در این بخش، فرد به اسماء و صفات عظیم الهی متوسل می‌شود؛ مانند جلال و جمال خداوند که ورای حجاب‌هاست، هیبت عرش، و قدرت سلطنت او. سپس مستقیماً از خداوند درخواست می‌کند که حائلی (ستری) میان او و دشمنانش ایجاد کند که این حائل آنچنان قوی باشد که:
• توفان‌ها آن را نپراکند.
• شمشیرهای بُرنده (صُفاح) آن را قطع نکند.
• حملات نیزه‌ها (عوامل الرماح) در آن نفوذ نکند.
• این دعا با طلب گشایش از غم یعقوب (حضرت یوسف) و کشف ضرر ایوب (حضرت ایوب نبی) ادامه می‌یابد و بر غلبه یافتن بر ظالمان تأکید دارد.

۳. خواص و فواید کلی دعای حجاب

«دعای حجاب پیامبر» یا ادعیه‌ای که با این مضمون نقل شده‌اند، در منابع دینی و عرفانی برای کسب حفاظت مطلق الهی توصیه شده‌اند. خواص آن به طور کلی شامل موارد زیر است:

1. حفاظت از شر دشمنان و بدخواهان: مهم‌ترین فایده آن، ایجاد یک سد معنوی قوی در برابر هرگونه آسیب، سحر، چشم زخم، کینه، حسادت و توطئه‌های دشمنان پنهان و آشکار است.
2. ایمنی در سفر و امور دشوار: برخی از عارفان و بزرگان معتقدند تداوم بر این دعا در مشکلات بزرگ زندگی و همچنین قبل از ورود به موقعیت‌های خطرناک، امنیت همراه می‌آورد.
3. آرامش قلبی و رفع غم: با توسل به قدرت مطلق الهی (لَا رَادَّ لِأَمْرِهِ)، دل دعا کننده آرامش می‌یابد و از نگرانی بابت امور خارج از کنترل رها می‌شود.
4. غلبه بر مشکلات: با تأکید بر آیات نصرت الهی، این دعا به فرد قوت قلب می‌دهد که در نهایت خداوند غالب و پیروز است و یاری او شامل حال کسانی می‌شود که به او پناه می‌برند.

نکته: این دعا به دلیل ترکیب آیات قرآن با عبارات تفسیری و دعایی، نیازمند اعتقاد قلبی و توجه به عظمت الهی هنگام قرائت است تا اثرگذاری کامل خود را داشته باشد. این دعا نوعی استغاثه و پناهندگی کامل به خداوند در برابر هرگونه شرّ مادی و معنوی است.