حرز پیامبر اکرم محمد مصطفی صلی‌الله‌علیه‌وآله

عرفان سهرابی

بسم الله الرحمن الرحیم حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله مقدمه حرز به عنوان یک عمل دینی و معنوی و یک امر حفاظتی، در زندگی روزمره مسلمانان نقش بسزایی دارد. حرز ابتدا در زندگی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله ، ظاهر شد. اولین ذکر حرز به نام‌های مختلف و در احادیث مختلف از زبان پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله منتقل شده است. در واقع پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله اولین کسی بودندکه به انصار و مهاجران در مواقع مختلف حرز آموخته و توصیه کرده است . حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله ، نه تنها به عنوان یک وسیله حفاظت از شرور و مشکلات جسمی و روحی، بلکه به عنوان یک راهنما برای رسیدن به کمالات اخلاقی و معنوی نیز شناخته می‌شود. اعتقاد به قدرت و برکت حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در فراهم کردن راه‌حل‌های الهی و حفظ ایمان در مواجهه با چالش‌های زندگی، زندگی روحانی فرد را تقویت می‌کند و به او امکان می‌دهد با اطمینان و امید به آینده حرکت کند. استفاده از حرز به طرق مختلف امکان پذیر است از جمله نگارش با آداب و شرایط و همراه داشتن آن است ؛ مجموعه استاد عرفان سهرابی متن حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله با رعایت تمام آداب روی کاغذ مخصوص به نگارش در آورده و در خدمت سروران ارجمند قرار می دهد. توصیه می‌شود که افراد با توجه به اعتقادات و ایمان خود، حرز حضرت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله را به دلیل تأثیرگذاری آن در حفاظت از روحیه و اعتماد به خدا در زمینه‌های مختلف، به عنوان یکی از وسایل معنوی در زندگی‌شان در نظر بگیرند. روایات و اسناد حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله به طرق متعدد در کتب شیعه و سنی ذکر شده است . معروف ترین سند که به آن اشاره و نقل روایت می شود، سید بن طاووس در کتاب مهج الدعوات و منهج العبادات است. سید بن طاووس در کتاب مهج الدعوات چهار حرز از حضرت رسول نقل نموده است. در ادامه دو کتاب بحار الانوار و مکاتیب الرسول نیز از مهج الدعوات نقل روایت کرده اند. شیخ کلینی در کافی شریف( ج ۱۵ ص ۶۷۳) نیز حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله را به سند صحیح از امام باقر علیه السلام نقل کرده است اما از عبارات حرز فقط جملات اول آن را آورده است ( سَمِعْتُ هَاتِفا فِي الْجَوَيَقُولُ لَقَدْ وَلَدْتِيهِ سَيِّدَ الْأُمَّةِ فَإِذَا وَضَعْتِيهِ فَقُولِي – أُعِيدُهُ بِالْوَاحِدِ مِنْ شَرِّ كُلِّ حَاسِدٍ وَسَمِّيهِ مُحَمَّدًا) . طبرسی در اعلام الوری نیز حرزپیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله را همچون شیخ کلینی نقل کرده است. قطب الدین راوندی در کتاب الخرائج و الجرائح هم حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله را آورده است . عیسی اربلی درکشف الغمة في معرفه الائمه جلد1، حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله را از ابن خالويه عالم مشهور قرن چهارم نقل کرده است. حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله با تعبیرات مختلف در کتب اهل سنت نیز آمده است؛ مانند: بيهقى در شعب الايمان ؛ ابو نعیم اصفهانی در دلائل النبوه(الفصل التاسع، ح ۷۹) و ابن سعد بغدادی در الطبقات الكبرى(ذكر حمل آمنة برسول الله له كثيرا، ح ۱۷۵) حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله را نقل کرده اند. اما از میان منابع اهل سنت فقط نقل ابونعیم اصفهانی شباهت بسیاری به نقل سید بن طاووس دارد . خواص حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله حرز حضرت رسول اکرم به عنوان یک مجموعه از کلمات و اذکار معنوی، تاثیرات بسیار مثبتی در روحیه و ایمان مسلمانان دارد. استفاده مستمر از حرز حضرت رسول اکرم، باعث تقویت ایمان، افزایش صبر و استقامت در مواجهه با چالش‌ها، و تحکیم ارتباط و افزایش اعتماد به خداوند متعال می‌شود. عمل به این اذکار، فرد را در لحظات دشوار به دلبستگی و اطمینان به وجود الهی هدایت می‌کند و احساس امنیت، آرامش در دل و حفاظت از روحیه مسلمانان در مواجهه با چالش‌ها را فراهم می‌آورد. همچنین حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله تأثیرگذاری مثبت در روابط اجتماعی و فردی منجر می شود. چنانکه در متن حرز مشاهده می شود، حضرت آمنه مادر بزرگوار پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در اولین جمله فرزند عزیز خود را از شر هر حسودی به خداوند می سپارد.«أُعَوِدُكَ بِالْوَاحِدِ مِنْ شَرِكُلِّ حَاسِدٍ»این جمله از حرز تقریبا در تمام منابع شیعه و اهل سنت آمده است. در کتاب مهج الدعوات ابن طاووس از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده هرکه این حرز را صبح و شام بخواند حق تعالی به او چهار فرشته موکل کند که از چهار طرف حفظش کنند و در امان خدا باشد واگر خلایق از جن و انس بکوشند که به او ضرری رسانند نتوانند. برخی از فواید حرز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله که در داستان‌ها و مواقعی که مسلمانان از حرز حضرت رسول اکرم بهره‌مند شده‌اند اشاره می شود: 1) سپر معنوی برای محافظت از فرد در برابر سحر و جادو، جنیان و چشم زخم 2) تقویت حصار معنوی فرد و افزایش قدرت مقابله با مشکلات و سختی‌ها 3) دفع ضررها و آسیب‌ها در تمام حالات زندگی، چه در خواب و چه در بیداری 4) محافظت از کودکان در برابر آسیب‌ها و خطرات مختلف 5) حل و فصل اختلافات و بهبود روابط بین افراد 6) محافظت از شر وحوش 7) شفا و درمان بیماری‌های روحی و جسمی 8) محافظت از انسان در برابر حسد دیگران 9) افزایش رزق و روزی و گشایش در امور مالی 10) زبانبند دشمنان 11) آرامش و امنیت خاطر ودوری از اضطراب و نگرانی 12) راهنمای معنوی در مواقع خاصی مثل ازدواج، تحصیل، و مسائل مهم زندگی متن احراز پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله حرز حضرت رسول اکرم، به عنوان یک ذکر مقدس، دارای ساختاری که شامل کلمات و اذکار خاصی می‌شود. معمولاً حرزها از کلمات عربی تشکیل شده‌اند که از زبان پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله به نسل امت‌های مختلف منتقل شده‌اند. این کلمات معنایی عمیق و دینی دارند که به عنوان نقطه قوت و قدرت در حفظ ایمان شناخته می‌شوند. در مطالب فوق اسناد شیعه و سنی در خصوص حرز پیامبر اکرم ذکر شد و نتیجه این شد که علمای شیعه و سنی به نحوی حرز پیامبراکرم را مستند و در کتب خود احراز نموده اند. در ذیل 4حرز از رسول رحمت که سیدابن طاووس در کتاب مهج الدعوات و منهج العبادات اشاره کرده است مورد بررسی قرار می گیرد: 1) روايت از ابو الحسن علىّ بن محمّد بن على بن عبد الصّمد تميمى از ثقفى‌كه حكايت نمود به ما محمّد بن مظفر بن موسى بغدادى كه گفت: خبر داد ما را جعفر بن محمّد موصلى كه حديث نموده ما را ابو عمرو دورى، از محمّد بن عبد الرّحمن قرشى، از ابى سعيد عمر بن سعيد مؤدّب، از فضل بن عبّاس، از ابى كرز موصلى، از عقيل بن ابى عقيل، از آمنه مادر پيغمبر كه: چون حامله شدم به پيغمبر صلّى الله عليه و آله در خواب ديدم كه شخصى آمد و گفت: اى آمنه حامله‌شده‌اى به شخصى كه بهترين مخلوقات است، پس بايد كه نام‌گذارى او را محمّد چه نام او در تورية احمد است و بعد از تولد او این دعا را بر او ببند .پس چون بيدار شدم در نزد بالينم قصبه‌اى‌ از فولاد را يافتم كه در آن پوستى بود كه اين دعا و تعويذ بر او نوشته شده بود: بِسْمِ اللهِ أَسْتَرْعِيكَ رَبُّكَ وَأَعْوِذَكَ بِالواحِدِ مِنْ شَرِكُلِّ حَاسِدٍ قائم أَوْ قَاعِدِ وَ كُلِّ خَلْقٍ رَائِدٍ فِي طُرُقِ الْمَوَارِدِ لا تَضَرُّوهُ فِي يَقظَةٍ وَلا مَنامٍ وَلا فِي ظَعْنِ وَلَا فِي مُقَامٍ سَجِيسَ اللَّيَالِي وَأَوَاخِرَ الأَيَّامِ يَدُاللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ وَ حِجَابُ اللَّهِ فَوْقِ عَادِيَتِهِمْ. ترجمه حرز : به نام خداى تعالى بخشنده مهربان، مى‌سپارم تو را كه پرورنده تو است‌و پناه مى‌دهم تو را به يكتاى، از شرّ هر رشك برنده ايستاده و يا نشسته و از هر مخلوقى پيشى‌گيرنده و بدى نمودن در راههاى مواضع ورود جهت آب برداشتن، ضرر نرسانند او را در بيدارى و نه در خواب و نه در حركت نمودن و نه در ايستادن در آخر شبها و آخر روزها. قدرت خداى تعالى بالاتر از قدرتهاى ايشان است و منع نمودن خداى تعالى بالاتر از دشمنى نمودن ايشان است. 2) حرز ديگرى از پیامبر رحمت به هنگام سختی و مصیبت روايت از شيخ على بن عبد الصّمد كه گفت: به من جدّم امام شيخ ابو بكر عثمان بن اسماعيل بن احمد الحاجی خبر رسید و از امام احمد بن علىّ بن ابى صالح المقرى خبر رسید كه خواندم بر ايشان از ابى بكر عبد الغفّار بن محمّد گفت: مرا حسن بن محمّد دربندى خبر رسید، از عبد الرّحمن بن عثمان دمشقى گفت: از براى ما ابو بكر محمّد بن صالح بن خلف حورانى حكايت كرد ، از پدر خود، از موسى بن ابراهيم، گفت: به ما حضرت امام موسى بن جعفر بن محمّد صادق حكايت نموده ، از پدر خود، از جدّ آن حضرت :كه حضرت رسول خدا به امير المؤمنين فرمودند: يا على هر گاه امرى ترا به هول بيندازد كه از آن ترسى، يا شدّتى و سختى بر تو فرود و نازل شود، پس بگو: اللَّهُمَّ إِنِّي أَسأَلُكَ بِحَقٍ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تُنْجِينِي مِنْ هَذَا الْغَم ترجمه حرز : بار خدايا بدرستى كه سؤال مى‌كنم از تو به وسيله حق محمّد و آل محمّد آن كه رحمت فرستى بر محمّد و آل محمّد و آن كه خلاصى دهى مرا از اين غمّ. توضیح تفسیری: رسول خدا صلی­الله‌­علیه‌­وآله به امیرالمومنین علیه السلام فرمودند یا علی اگر چیزی تو را در معرض هلاک قرار داد و تو را به هلاک انداخت یا شدتی بر تو نازل شد بگو بار الاها از تو مسالت می‌کنم به حق محمد و آل محمد که بر خود واجب کردی بر محمد و آل محمد صلوات بفرست و مرا از این غم که وجودم را فرا گرفته و قلبم را منقبض کرده به سرعت بیرون بیاوری )بیرون آمدن از غم در اصل به رفع انقباض قلبی است و سپس به برطرف شدن موانع بیرونی( 3)حرز دیگری از رسول خدا روایت است كه در گهواره آن حضرت در زير سر مبارك ايشان پارچه‌اى از حرير سفيد یافت شد كه در آن نوشته بود: أُعِيذ مُحَمَّدَ بْنَ آمِنَةَ بِالْوَاحِدِ مِنْ شَرِّ كُلِّ حَاسِدٍ قَائِمٍ أَوْ قَاعِدِ أَو نَافِتٍ عَلَى الْفَسَادِ جَاهِدِ الجَاهِر وَكُلُّ خَلْقٍ مَارِدٍ يَأْخُذُ بِالمَرَاصِدِ فِي طَرِيقِ المَوَارِهِ أَنتُهُمْ عَنْهُ بِالله الأَعْلَى وَأَخوطُهُ مِنْهُمْ بِالْكَتَفِ الَّذي لا يُؤذى أَنْ لا يَضُرُّوهُ وَلَا يُطَيِّرُوهُ فِي مَشْهَدٍ وَلَا مَنَامٍ وَلا مَيرٍ وَ لا مَقَامِ سَجيسَ اللَّيَالِي وَآخِرَ الأَيَّام لا إله إلا الله تَبَدَّدَ أَعْدَاءُ اللهِ وَبَقِيَ وَجْهُ الله لا يُعْجِزُ اللَّهَ شَيْءٌ الله أَعَزُّ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ حَسْبُهُ الله وَكَفَى سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ دَعَا وَأُعِيذُهُ بِعِزَّةٍ الله وَنُورِ اللَّهِ وَبِعِزَّةِ مَا يَحْمِلُ الْعَرْشُ مِنْ جَلالِ الله وَ بِالإِسم الَّذِي يَفْرُقُ بَيْنَ النُّورِ وَالظُّلمَةِ وَاحْتَجَبَ بِهِ دُونَ خَلْقِهِ شَهِدِ الله أَنَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَالْمَلائِكَةُ وَأُولُوا الْعِلْمِ قَائِماً بِالْقِسْطِ لا إله الا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ وَأَعُوذُ بِاللهِ الْمُحِيطِ بكُلِّ شَيْءٍ وَلَا يُحِيطُ بِهِ شَيْءٌ وَ هُوَ بِكُلِ شَيءٍ مُحِيطٌ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ ترجمه حرز :پناه میبرم محمد پسر آمنه به یکتای واحد از شتر همه ی حاسدان چه ایستاده و چه نشسته و یا جادوگری که بر فساد پیشروی کرده و همۀ آفریده های سرکش که در کمین گاه در تمام راه ها و موارد آن پناه میبرم. او از آنها به خدای بزرگ کسی که بیشتر از آنها احاطه کرده و پناه می برم به کسی که اذیتش میکنند و به آن ضررش برساند آن را نمی پراند در آشکار و نه در خواب و نه در راه و نه در تاریکی های شب و آخر روزها خدای جز الله نیست نابود شدن دشمنان خدا و باقی ماند وجه و صورت خدا، هیچ چیزی خدا را عاجز نمیکنند خدا عزیزتر از همه چیز است. امیدش به خدا و چه خوب است شنوای خدا هر کس دعایش کرد و او را پناه میبرم به عزت خدا و نور خدا و به عزت آن چراکه حامل عرش است از بزرگی خدا و به اسمی که جدا میکنند بین نور و تاریکی و آن را مخفی قرار داده از خلق همانا خدای تبارک و تعالی شهادت داده که هیچ خدای جز او نیست و فرشتگان و عاقلان برپاکننده قسط و عدل نیست خدا جز او عزیز و حکیم و پناه میبرم به خدای که بر همه چیز احاطه کرده و خدای که هیچ چیز او را احاطه نمیکنند و او به همه چیز احاطه کرده است. نیست خدای جز الله و محمد رسول خداست درود فرستاد خدا بر محمد و آل طیبین و طاهرش. 4)حرز حضرت محمد در بالا به روايتى ديگر چنين آمده است: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ أَللّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِاسْمِكَ وَ كَلِمَتِ وَالهَامَّةِ وَأَعُوذُ بِاسْمِكَ وَكَلِمَتِكَ التَّامَّةِ مِنْ شَرِّ عِدَاتِكَ عذابک وَ شَرٌّ عِبَادِكَ و أَعُوذُ بِاسْمِكَ وَ كَلِمَتِكَ التَّامَّةِ مِنْ شَرِ الشيْطانِ الرَّحِيم اللهم إني أسألُكَ بِاسْمِكَ وَ كَلِمَتِكَ التَّامَّةِ مِنْ خَيْرِ مَا تُعْطِي وَ مَا تُسْأَلُ وَخَيْرِ مَا تُخْفِي وَ مَا تُبْدِي أَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ باسمِكَ وَ كَلِمَتِكَ التَّامَّةِ مِنْ شَرِّ مَا يَجْرِي بِهِ اللَّيْلُ وَالنَّهَارُ إِنَّ رَبِّي اللَّهِ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُو عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ مَا شَاءَ اللَّهُ كَانَ أَنْتَ رَبِّي لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ وَ أَنْتَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهُ الْعَلِي الْعَظِيمِ مَا شَاءَ اللَّهَ كَانَ وَ مَا لَمْ يَشَأْلَمْ يَكُن أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وِ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا وَ أَحْصَى كُلَّ شَيْءٍ عَدَدَا أَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ نَفْسِي وَ مِنْ شَرِّ كُلِّ دَابَّةٍ أَنْتَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا إِنَّ رِبَّي عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشَ العظيم ترجمه حرز : ابتدا مى‌كنم به نام خداى بخشنده مهربان بار خدايا بدرستى كه پناه مى‌جويم به نام تو و صفت تو كه عيب و نقص ندارد، از ضرر هر گزنده‌اى كه نكشد و هر گزنده كشنده و پناه مى‌برم به اسم تو و كلمه تو كه تمام است‌ در پناه بردن از الم و درد عذاب تو و از بدى بندگان تو و پناه مى‌برم به بركت نام تو و كلمه تو كه تمام است، از شرّ شيطان كه دور است از رحمت خدا. خداوندا بدرستى من مى‌طلبم از تو به بركت اسم تو و صفت تو كه بى‌نقص است از بهترين چيزى كه بخشش نمائى او را و چيزى كه سؤال كرده شوى تو آن چيز را و بهترين چيزى كه پنهان دارى و بهترين چيزى كه ظاهر گردانى او را. خداوندا بدرستى كه من پناه مى‌برم به اسم تو و كلمه تو كه تمام است از ضرر آنچه بگذرد به او شب و روز، بدرستى كه پرورنده من خداست آن چنان خدايى كه نيست معبودى مگر او بر او اعتماد نمودم و خدا پروردگار عرش بزرگ است هر چيز كه خواسته خدا او را، موجود شد خدايا توئى پرورنده من، نيست معبودى غير تو، بر تو اعتماد نمودم و توئى پروردگار عرش كه بزرگ است، نيست قدرت و نه قوّتى مگر به خدا كه بلند مرتبه و بزرگ است هر چيز كه خواست خدا او را موجود شد و آنچه نخواست خدا او را موجود نشد مى‌دانم آن كه خدا بر همه چيز تواناست و آن كه خدا به تحقيق كه فرا گرفته است به همه چيز از حيثيت علم‌ و شماره نموده هر چيزى را از حيثيت عدد، خداوندا بدرستى كه من پناه مى‌برم به تو از بدى نفس خودم و از شرّ هر حركت‌كننده به روى زمين كه تو گرفته‌اى پيشانى او را،بدرستى كه پروردگار من بر راه راست است پس اگر اعراض نمايند كفّار از ايمان پس بگو تو: كافى من است خدا، نيست معبودى مگر او، بر او اعتماد نموده‌ام و او پروردگار عرش بزرگ است.